Γηγενείς ποικιλίες

Το Αγιωργίτικο είναι μία από τις δύο εμβληματικές ερυθρές ποικιλίες αμπέλου της Ελλάδας και η πιο σημαντική της Πελοποννήσου. Είναι επίσης μία από τις τέσσερις ελληνικές ποικιλίες αμπέλου που τα κρασιά τους αποτελούν αιχμή του δόρατος για την οινική παρουσία της Ελλάδας στις διεθνείς αγορές οίνου. Το ταξίδι με όχημα το Αγιωργίτικο είναι μια μυθική οινική περιπλάνηση. Ξεκινά στα χνάρια του Ηρακλή και των άθλων του, αφού εικάζεται πως και αυτός ακόμα έπινε κρασί από Αγιωργίτικο, φτάνει μέχρι και το σήμερα και ορίζει το αύριο, επιφυλάσσοντας φανταστικές εκπλήξεις.

Τι;
Η ποικιλία Αγιωργίτικο είναι πολυδιάστατη, αφού δίνει ροζέ κρασιά, ερυθρά κρασιά δεξαμενής (φρέσκα), βραχείας ή μακράς παλαίωσης, ερυθρά κρασιά ωριμασμένα σε βαρέλι, ημίγλυκα και γλυκά κρασιά.
Πού;
Η αμπελουργική ζώνη της Νεμέας, στην Κορινθία, είναι το βασίλειο του Αγιωργίτικου, που είναι όμως φυτεμένο και αλλού στην Πελοπόννησο, στην Ελλάδα, αλλά και εκτός συνόρων. Η Νεμέα, με το ομώνυμο κρασί ΠΟΠ Νεμέα, είναι η μεγαλύτερη ζώνη ονομασίας προέλευσης κόκκινου κρασιού στην Ελλάδα.
Γιατί;
Γιατί το Αγιωργίτικο σαγηνεύει τις αισθήσεις. Δεν είναι τυχαίο που πολλοί το θεωρούν το Sangiovese της Ελλάδας, λόγω της φρεσκάδας και των αρωμάτων του – που αναδεικνύονται τόσο στη μύτη όσο και στο στόμα – αλλά και για τις βελούδινες ταννίνες του.
Για ποιους;
Το Αγιωργίτικο απευθύνεται σε τεράστια γκάμα οινόφιλων, καθώς μας δίνει ευκολόπιοτα κρασιά, τα οποία μπορούν να διαθέτουν κύρος και σοβαρότητα.
Πώς;
Τα φρέσκα κρασιά δεξαμενής από Αγιωργίτικο είναι σχετικά βαθυκόκκινα και μυρίζουν έντονα φρέσκα κόκκινα φρούτα. Στο στόμα η οξύτητα είναι μέτρια και οι ταννίνες μαλακές. Όσα ωριμάζουν σε βαρέλι είναι συνήθως πιο βαθύχρωμα και πιο σύνθετα αρωματικά, με αρκετά πολύπλοκη μύτη. Ο γευστικός πλούτος τους συνοδεύεται από σχετικά μαλακές ταννίνες, συνήθως πολύ καλής ποιότητας, ενώ το δυναμικό παλαίωσής τους ποικίλει, από κάποια χρόνια έως και περισσότερα από δέκα.
Πότε;
Λόγω της ποικιλίας τους, τα κρασιά από Αγιωργίτικο καλύπτουν πολλές περιστάσεις, απογειώνοντας όμορφες κοινωνικές στιγμές και επαφές οικειότητας. Σε καθημερινά γεύματα, ακόμα και ταχυφαγείου, τα φρέσκα ερυθρά κρασιά δεξαμενής, αλλά και τα ροζέ είναι ιδανικά, ενώ ταιριάζουν και για πικ-νικ. Τα ωριμασμένα σε βαρέλι ερυθρά είναι καλά για όλους τους τύπους γευμάτων, από τα πιο απλά έως τα πολύ σημαντικά, ενώ τα γλυκά κρασιά από Αγιωργίτικο πίνονται στο τέλος ή μόνα τους, αντί για λικέρ.
Με τι;
Τεράστια η γκάμα φαγητών που συνοδεύουν τα κρασιά από Αγιωργίτικο. Τα φρέσκα ερυθρά δεξαμενής και τα ροζέ ταιριάζουν ιδανικά με σαλάτες, διάφορα ορεκτικά με βάση το κρέας ή τα πουλερικά, και με μαγειρεμένα λαχανικά. Τα ερυθρά παλαίωσης είναι ιδανικοί συνοδοί κρεατικών, λευκών αλλά κυρίως κόκκινων, ακόμα και κυνηγιού.

Ήταν περίπου στα μέσα του 19ου αιώνα, όταν ο Γερμανός Gustav Clauss οινοποίησε την πρώτη Μαυροδάφνη, λίγο έξω από την Πάτρα. Κανείς δεν ξέρει εάν πίστευε πως κάποτε τα κρασιά της θα γίνονταν από τα πιο εμβληματικά της Ελλάδας και τα γνωστότερα επιδόρπια κρασιά (τύπου Port), εν δυνάμει εξαιρετικής ποιότητας. Σίγουρα όμως δεν φανταζόταν τις δυνατότητες της ερυθρής αυτής ποικιλίας και για ξηρά κρασιά, κάνοντας τη μαυροδάφνη από τις πλέον υποσχόμενες περιπτώσεις της Ελλάδας για ερυθρή οινοποίηση.

Τι;
Η Μαυροδάφνη είναι μία ερυθρή ποικιλία αμπέλου με μεγάλη ιστορία στην παραγωγή γλυκών κρασιών και τεράστιο μέλλον στην ερυθρά οινοποίηση για ξηρά ερυθρά κρασιά.
Πού;
Η Πελοπόννησος, και ιδιαίτερα το ΒΔ τμήμα της, διαθέτει το μεγαλύτερο ποσοστό των αμπελώνων με Μαυροδάφνη. Η μαυροδάφνη είναι η κύρια ποικιλία του ομώνυμου κρασιού ΠΟΠ Μαυροδάφνη Πατρών.
Γιατί;
Γιατί τα ερυθρά γλυκά κρασιά ΠΟΠ Μαυροδάφνη Πατρών είναι τα γνωστότερα κρασιά και εν δυνάμει από τα καλύτερα αυτού του τύπου της Ελλάδας, η οποία φημίζεται για τους επιδόρπιους οίνους της. Συγκρινόμενα με άλλα κρασιά στυλ Port έχουν εμφανώς καλύτερη σχέση ποιότητας-τιμής. Επίσης γιατί τα ξηρά ερυθρά από Μαυροδάφνη, αν και είναι λίγα προς το παρόν, καταδεικνύουν το δυναμικό της ποικιλίας και για αυτόν τον τύπο κρασιών.
Για ποιους;
Για εκείνους που αγαπούν τα κρασιά τύπου Port, άρα και το κρασί ΠΟΠ Μαυροδάφνη Πατρών, αλλά και για όσους θέλουν να συναντήσουν σήμερα μία υπό εξερεύνηση ελληνική ποικιλία που θα πρωταγωνιστήσει αύριο στην παραγωγή ερυθρών ξηρών κρασιών υψηλών προδιαγραφών.
Πώς;
Σκουροκόκκινα, σχεδόν μαύρα, τα ερυθρά γλυκά κρασιά από Μαυροδάφνη έχουν συμπυκνωμένα αρώματα σταφίδας, μαύρων μούρων και αποξηραμένων δαμάσκηνων. Στο στόμα χαρακτηρίζονται από πολύ αλκοόλ (θερμά κρασιά) και μάλλον μέτρια οξύτητα. Τη γλυκιά αίσθηση του αλκοόλ και βέβαια των σακχάρων ισοσταθμίζουν οι αρκετές ταννίνες της Μαυροδάφνης. Ανάλογο προφίλ έχουν και τα ξηρά ερυθρά κρασιά της ποικιλίας, χωρίς βέβαια το γλυκό στοιχείο, θυμίζοντας κάπως τα ιταλικά Amarone.
Πότε;
Το γλυκό κρασί ΠΟΠ Μαυροδάφνη Πατρών ταιριάζει σε πολλές στιγμές και περιστάσεις, π.χ. ως λικέρ, ως επιδόρπιος οίνος μετά το φαγητό, μέσα σε κοκτέιλ, στο μαγείρεμα ή τη ζαχαροπλαστική κ.ά.
Με τι;
Τα κρασιά ΠΟΠ Μαυροδάφνη Πατρών ταιριάζουν με σοκολατένια επιδόρπια, επιδόρπια με ξηρούς καρπούς, όπως το καρύδι και κάποια βαριά, έντονα ή παλαιωμένα τυριά, ανάλογα με το στιλ της Μαυροδάφνης. Πίνονται όμως και μόνα τους, ακόμα και μαζί με ένα καλό πούρο.

Ο Αυγουστιάτης είναι μια ποικιλία «διαμάντι» από τις πολλές δυσεύρετες γηγενείς ελληνικές ποικιλίες αμπέλου που διασώθηκαν και καλλιεργούνται πια σε υπολογίσιμη έκταση. Ένα ταξίδι στην Πελοπόννησο θα μπορούσε να αξίζει ακόμα και μόνο για τη συνάντηση με τέτοιες ποικιλίες και τους οινοποιούς που τις φροντίζουν και τις χρησιμοποιούν.

Τι;
Η ερυθρή ποικιλία Αυγουστιάτης δίνει εντυπωσιακά κρασιά καλής ποιότητας, κυρίως ερυθρά και σπάνια ροζέ.
Πού;
Ο Αυγουστιάτης καλλιεργείται σε μικρή έκταση κυρίως στην Πελοπόννησο και συγκεκριμένα στη δυτική πλευρά της, κοντά σε υπέροχες παραλίες και βέβαια, στην Αρχαία Ολυμπία.
Γιατί;
Γιατί ένα κρασί από Αυγουστιάτη ταρακουνάει ευχάριστα το μυαλό, παίρνοντάς το μακριά από τα ίδια και τα ίδια του οινικού κόσμου, που κατά πολλούς είναι πια δεόντως ομογενοποιημένος και καμιά φορά πληκτικός.
Για ποιους;
Οι μυημένοι οινόφιλοι που αναζητούν το διαφορετικό στο κρασί θα περάσουν με τον Αυγουστιάτης πολλές στιγμές οινικής εξερεύνησης και απόλαυσης. Ο ευκολόπιοτος, όμως, χαρακτήρας του δεν θα δυσκολέψει τους υπόλοιπους.
Πώς;
Τα κρασιά από Αυγουστιάτη έχουν σκούρο κόκκινο χρώμα με βάθος και ζωηρότητα, και τα αρώματά τους είναι έντονα. Θυμίζουν ώριμα κόκκινα φρούτα, διάφορα βότανα της Μεσογείου και δέρμα. Στην πλειονότητά τους ωριμάζουν σε βαρέλι και αποκτούν στρογγυλό στόμα μέτριου σώματος, με μάλλον κομψές ταννίνες, διατηρώντας μέτρια προς υψηλή αλκοόλη.
Πότε;
Ο αρκετά μαλακός και ευκολόπιοτος Αυγουστιάτης συνοδεύει καθημερινά γεύματα, αλλά διαπρέπει και σε τραπέζια και ειδικές περιπτώσεις που απαιτούν διαφορετικότητα, μακριά από συνηθισμένες και προβλέψιμες επιλογές.
Με τι;
Ο κάπως ρουστίκ χαρακτήρας του Αυγουστιάτης ταιριάζει σίγουρα με ανάλογες γεύσεις, αν και οι φανατικοί οινοποιοί που τον χρησιμοποιούν τον εκλεπτύνουν. Τον κάνουν έτσι καλό συνοδό μαγειρευτών με λαχανικά και κρεατικά, ενώ ταιριάζει καλά με ψητά κρεατικά και ημίσκληρα τυριά.

Το Βερτζαμί συναντάται στη δυτική Ελλάδα και σπανιότερα στη Δυτική Πελοπόννησο. Αποτελεί σπάνια ερυθρή ποικιλία, δεόντως ανεξερεύνητη, που όποτε οινοποιήθηκε έδωσε εντυπωσιακά κρασιά σε ένταση αρωμάτων, γεύσης και ιδίως χρώματος, ιδανικά για ωρίμανση σε βαρέλι, ίσως και για μακρά παλαίωση σε φιάλη.

Ερυθρή ποικιλία αμπέλου, φυτεμένη άτακτα στην Πελοπόννησο, ο Βοϊδομάτης, χαρακτηρίζεται για το υψηλό χρωματικό δυναμικό του.

Από τις πλέον σπάνιες και ανεξερεύνητες ελληνικές ποικιλίες, η Βολίτσα απαντάται σποραδικά μόνο στην Πελοπόννησο και κυρίως σε ορεινά αμπελοτόπια. Υπάρχει και ερυθρή και λευκή Βολίτσα.

Η Θράψα είναι πολύ σπάνια ερυθρή ποικιλία που βρίσκεται φυτεμένη σε πολύ λίγα μέρη της Πελοποννήσου. Δεν πρέπει να συγχέεται με την ποικιλία Θραψαθήρι.

Άφθονο είναι το χρωματικό δυναμικό της ερυθρής ποικιλίας Κολλινιάτικο, αλλά η ποικιλία δεν χρησιμοποιείται ουσιαστικά. Απαντάται στην κεντρική Πελοπόννησο και το όνομά της κατάγεται μάλλον από το χωριό Κολλίνες της ίδιας περιοχής.

Δεν γνωρίζουμε πολλά για την ποικιλία Μαύρο Καλαβρυτινό, πέρα από την καταγωγή της, που παραπέμπει φυσικά στα ιστορικά και πανέμορφα Καλάβρυτα Αχαΐας. Παρότι φυτεμένη σκόρπια, μόνο στην Πελοπόννησο, και ανεκμετάλλευτη για πολλά χρόνια βρίσκεται σήμερα ανάμεσα στις πολλά υποσχόμενες ερυθρές ποικιλίες αμπέλου της Ελλάδας.

Η Μαύρη Κορινθιακή δεν είναι άλλη από την πασίγνωστη σταφίδα που συνήθως αποξηραίνεται. Είναι ένα από τα πολύ σημαντικά ελληνικά αγροτικά προϊόντα, με ιστορία από την αρχαιότητα και από τα καλύτερα βρώσιμα ελληνικά σουβενίρ, που λόγω των σακχάρων της δεν χρειάζεται ψυγείο για τη μεταφορά της. Η μάλλον μικρή ποσότητα Μαύρης Κορινθιακής που δεν κλείνεται στα σακουλάκια, αφότου λιαστεί κατά κανόνα για λίγες μέρες, χρησιμοποιείται για το πασίγνωστο ελληνικό γλυκό κρασί ΠΟΠ Μαυροδάφνη Πατρών.

Ερυθρό είναι το Πετροκόριθο και όταν σπάνια οινοποιείται δίνει ιδιαιτέρως πληθωρικά κρασιά.

Το Μοσχοφίλερο είναι μία από τις εμβληματικές ποικιλίες αμπέλου της Ελλάδας και η πιο σημαντική της Πελοποννήσου για την παραγωγή λευκών κρασιών. Είναι επίσης μία από τις τέσσερις ελληνικές ποικιλίες αμπέλου που τα κρασιά τους αποτελούν αιχμή του δόρατος για την οινική παρουσία της Ελλάδας στις διεθνείς αγορές οίνου.

Τι;
Το Μοσχοφίλερο είναι μία ροδόχρωμη ποικιλία η οποία οινοποιείται για λευκά κρασιά, λίγα ροζέ και κάποια λεπτά και καλά αφρώδη. Υπάρχουν και λίγα λευκά μοσχοφίλερα ωριμασμένα σε βαρέλι, απ’ όπου παίρνουν επιτυχώς όγκο και πάχος.
Πού;
Η Πελοπόννησος και κυρίως η Αρκαδία είναι το πεδίο που πρωταγωνιστεί το Μοσχοφίλερο. Είναι η ποικιλία του λευκού, ήσυχου ή αφρώδους οίνου ΠΟΠ Μαντίνεια, που καλλιεργείται κυρίως στο ομώνυμο οροπέδιο, σε υψόμετρο πάνω από 600 μ.
Γιατί;
Γιατί το Μοσχοφίλερο, παρότι μεσογειακό, είναι άκρως εξωτικό, εντυπωσιακό και απρόσμενο. Τα κρασιά του δροσίζουν και φρεσκάρουν, ενώ το έντονο άρωμά τους, έντονο όσο του μόσχου, ξαφνιάζει ευχάριστα.
Για ποιους;
Για τους οινόφιλους που αγαπούν τα αρωματικά κρασιά με ελαφρύ στόμα, αλλά και για τους αμύητους, που θα εντυπωσιαστούν από τον εξωτισμό και την αρωματική ένταση που διαθέτει το Μοσχοφίλερο.
Πώς;
Το πώς είναι το κρασί από Μοσχοφίλερο είναι καλύτερο να το αναπολείς παρά να το περιγράφεις. Ανοιχτόχρωμο, κομψό και εξωτικό, με αρώματα λεμονανθών, τριαντάφυλλου και λίτσι, έχει παιχνιδιάρικο και ελαφρύ στόμα, που γαργαλάει με την οξύτητά του, πολλές φορές πικάντικα.
Πότε;
Τα κρασιά από Μοσχοφίλερο πίνονται ευχάριστα καθημερινά, αλλά και ως συνοδοί ορεκτικών, σε γεύματα με περισσότερα του ενός κρασιού. Είναι ιδανικά κρασιά για άνοιξη, καλοκαίρι και στιγμές χαλάρωσης, ενώ παίζουν θαυμάσια το ρόλο απεριτίφ.
Με τι;
Το Μοσχοφίλερο συνοδεύει με απόλυτη επιτυχία κομψά πιάτα. Μπορεί να είναι ορεκτικά, σαλάτες ή κυρίως πιάτα, αρκεί να έχουν λεπτότητα. Ταιριάζει επίσης με εθνικές κουζίνες της εγγύς και της άπω ανατολής. Το χαμηλό αλκοόλ του εγγυάται την καλή συνύπαρξη με πικάντικα και καυτερά πιάτα.

O Ροδίτης, ίσως η πιο διαδεδομένη ποικιλία για λευκά κρασιά στην Ελλάδα, όσον αφορά τις φυτεύσεις και την ποσότητα παραγωγής, δίνει κρασιά διαφόρων επιπέδων ποιότητας. Υπό προϋποθέσεις (σωστή καλλιέργεια, χωρίς υψηλές στρεμματικές αποδόσεις), δίνει πολύ καλά και ιδιαίτερα κρασιά, με ανάλογη σχέση ποιότητας-τιμής. Παρά την προαναφερόμενη ποσότητα, ο Ροδίτης παραμένει δεόντως ανεξερεύνητος και εκεί που μεγαλουργεί είναι τα ορεινά αμπελοτόπια, όπως αυτά της ορεινής Αιγιαλείας.

Τι;
Μια ροδόχρωμη ποικιλία αμπέλου (όπως καταδεικνύει και το όνομά Ροδίτης), από τις πλέον πολυφυτεμένες, αν όχι η πιο πολυφυτεμένη στην Ελλάδα και σίγουρα στην Πελοπόννησο, που δίνει λευκά κρασιά.
Πού;
Ο Ροδίτης καλλιεργείται σε όλη σχεδόν την ηπειρωτική Ελλάδα, αλλά στην Πελοπόννησο και ιδιαίτερα στην Αχαΐα, πραγματικά σε πολύ μεγάλη ποσότητα. Είναι υπεύθυνος για τα ξηρά λευκά κρασιά ΠΟΠ Πάτρα.
Γιατί;
Γιατί τα λευκά ξηρά κρασιά από Ροδίτη αποτελούν ένα ανεξερεύνητο πεδίο, έχουν εντελώς δικό τους αρωματικό και γευστικό χαρακτήρα και πωλούνται σε πολύ καλές τιμές.
Για ποιους;
Τα κρασιά από Ροδίτη απευθύνονται στους ανήσυχους οινόφιλους, που η χαρά τους να ανακαλύπτουν «καλά» κρασιά από ή με ροδίτη – και υπάρχουν αρκετά – θα είναι σίγουρα μεγάλη. Προτιμούνται όμως και στην καθημερινότητα ως ευκολόπιοτα κρασιά.
Πώς;
Ο σύγχρονα καλλιεργημένος και οινοποιημένος Ροδίτης οδηγεί σε κρασιά υψηλής ποιότητας, με καθαρά αρώματα, που θυμίζουν λεμόνι, λεμονανθούς και λευκόσαρκα φρούτα. Στο στόμα έχουν μέτριο όγκο και οξύτητα που δροσίζει. Υπάρχουν βέβαια και αρκετά δείγματα λιγότερο ικανοποιητικά, λόγω των υψηλών στρεμματικών αποδόσεων που μπορεί και δίνει η ποικιλία, οπότε η επιλογή καλών παραγωγών είναι εγγύηση.
Πότε;
Ο Ροδίτης δίνει λευκά ξηρά κρασιά για το καθημερινό τραπέζι, κάτι στο οποίο βοηθάει η καλή σχέση ποιότητας-τιμής που συνήθως έχουν.
Με τι;
Τα κρασιά από Ροδίτη είναι πολύ ευέλικτα στο τραπέζι, ιδανικά για να συντροφεύουν μετρίως έντονα ορεκτικά, σαλάτες και μάλλον ελαφριά πιάτα με βάση τα λαχανικά, τα ζυμαρικά, το ρύζι, άπαχα ψάρια, λευκά κρέατα κ.ά.

Ελλάδα σημαίνει ήλιος και το Μοσχάτο τον αγαπάει πολύ. Η λευκή αυτή ποικιλία, ιδανική για γλυκά κρασιά, βρίσκει στην Ελλάδα το σπίτι της – άλλωστε θεωρείται και ο τόπος καταγωγής της. Η δε Πελοπόννησος φιλοξενεί ιδανικά την ποικιλία Μοσχάτο, η οποία προσαρμόζεται σε διάφορα υψόμετρα και terroir και στην περιοχή αυτή δίνει γλυκά κρασιά ακόμα και παγκοσμίου κλάσης, που κατακτούν συνεχώς βραβεία, μετάλλια και υψηλές βαθμολογίες σε διαφόρων τύπων διεθνείς αξιολογήσεις. Έτσι, τα πελοποννησιακά γλυκά κρασιά από μοσχάτο είναι ικανά να αφήσουν το στόμα του απαιτητικού οινόφιλου ανοιχτό και τις τσέπες του γεμάτες, αφού κοστίζουν πραγματικά ελάχιστα, συγκρινόμενα με αντίστοιχά τους εκτός Ελλάδας.

Τι;
Το λευκό Mοσχάτο είναι μία ποικιλία φημισμένη για τα γλυκά κρασιά που δίνει σε διάφορες οινοπαραγωγικές χώρες. Στην Ελλάδα από μοσχάτο παράγονται μερικά από τα καλύτερα γλυκά κρασιά στον κόσμο, κάποια από αυτά στην Πελοπόννησο.
Πού;
Στην Πελοπόννησο το Mοσχάτο καλλιεργείται στην Αχαΐα και δίνει δύο κρασιά ΠΟΠ, τα ΠΟΠ Μοσχάτος Πατρών και ΠΟΠ Μοσχάτος Ρίου Πατρών.
Γιατί;
Γιατί τα λευκά γλυκά κρασιά από Mοσχάτο Πελοποννήσου έχουν πολύ καλή ποιότητα, αποτελούν θαυμαστά δείγματα κρασιών του τύπου τους και σε κάποιες περιπτώσεις φτάνουν σε επίπεδα παγκοσμίου κλάσης. Η εξαιρετική σχέση ποιότητας προς τιμή τα καθιστά μοναδικά στον κόσμο.
Για ποιους;
Τα κρασιά από Mοσχάτο απευθύνονται στους λάτρεις των γλυκών κρασιών μεσογειακού χαρακτήρα, που αρέσκονται να πίνουν τον ήλιο στο ποτήρι, πληρώνοντας για το κρασί τους σε πολύ υψηλή τιμή.
Πώς;
Εκρηκτικά είναι τα αρώματα που αποκτούν στον ελληνικό αμπελώνα τα γλυκά κρασιά από Mοσχάτο. Η τυπικότητα του μοναδικού μοσχάτου αρώματος είναι έκδηλη σε αυτά και ανάλογα με την οινοποίηση εμπλουτίζεται με εξωτικά αρώματα (π.χ. λίτσι), αρώματα ξηρών καρπών, κακάο κ.ά. Αυτό όμως που είναι απίστευτο είναι η γευστική συμπύκνωσή τους, που στις περισσότερες περιπτώσεις ισορροπεί ικανοποιητικά έως απόλυτα με την οξύτητα, δίνοντας εξαίσια δείγματα γλυκών κρασιών. Επιπλέον, η καλή χρήση βαρελιού, όταν εφαρμόζεται, τα κάνει ακόμα πιο πυκνά και πολύπλοκα.
Πότε;
Τα γλυκά μοσχάτα αξίζουν όποτε απαιτείται ένα συμπυκνωμένο γλυκό λευκό κρασί που θα καταναλωθεί μόνο του, ως λικέρ ή μετά από καλά γεύματα. Τα δε πελοποννησιακά μοσχάτα είναι δεδομένο πως προκαλούν καλή εντύπωση, αφού πάντα και δικαίως μοιάζουν για πολύ ακριβότερα.
Με τι;
Τα γλυκά κρασιά από μοσχάτο Πελοποννήσου ταιριάζουν απολαυστικά με σοκολατένια επιδόρπια, ιδίως λευκής σοκολάτας και σοκολάτας γάλακτος, αλλά και με τάρτες φρούτων, γλυκά με σιρόπι, αποξηραμένα φρούτα κ.ά.

«Λακωνίζειν εστί φιλοσοφείν» και στην περίπτωση της λευκής λακωνικής ποικιλίας, Κυδωνίτσα εστί καλό κρασί. Η ιδιαίτερα αρωματική αυτή ποικιλία πήρε το όνομά της από το ομώνυμο φρούτο, το κυδώνι, γιατί έχει κάτι από το άρωμά του. Μπερδεμένη σε φυτεύσεις με άλλες ποικιλίες, αν και γνωστή για δεκαετίες, αναγεννήθηκε τον 21ο αιώνα, καλλιεργούμενη ξεχωριστά. Παραμένει όμως σπάνια.

Τι;
Η Κυδωνίτσα δίνει αρωματικά και μαλακά, στρογγυλά στη γεύση λευκά κρασιά.
Πού;
Οι λίγες σχετικά φυτεύσεις με Κυδωνίτσα βρίσκονται στη νοτιοανατολική Πελοπόννησο (Λακωνία), γνωστή για τη Μονεμβασιά και το Μυστρά. Η Κυδωνίτσα αποτελεί επίσης μέρος του χαρμανιού των γλυκών κρασιών ΠΟΠ Μονεμβασία-Malvasia
Γιατί;
Γιατί τα ξηρά κρασιά από Κυδωνίτσα είναι εντελώς διαφορετικά και χαρακτηριστικά του ιδιαίτερου αρώματός τους, του κυδωνιού, ενώ τα γλυκά ΠΟΠ Μονεμβασία-Malvasia ταξιδεύουν αυτόν που τα επιλέγει σε άλλες οινικές εποχές, όταν το ομώνυμο κρασί του Μεσαίωνα (Malvasia) ήταν το πιο ξακουστό κρασί του τότε γνωστού κόσμου, για αιώνες.
Για ποιους;
Τα αρώματα και ο χαρακτήρας των κρασιών από Κυδωνίτσα ενθουσιάζουν εκείνους που προτιμούν αρωματικά, αλλά όχι ιδιαίτερα όξινα λευκά κρασιά. Κερδίζουν έτσι τόσο τους ψαγμένους οινόφιλους που αναζητούν το διαφορετικό, όσο και το ευρύ κοινό του κρασιού, λόγω του ευχάριστου χαρακτήρα τους.
Πώς;
Κιτρινοπράσινο και όχι ιδιαίτερα έντονο είναι το χρώμα των κρασιών από Κυδωνίτσα. Αντιθέτως, τα αρώματά τους είναι έντονα, με κυρίαρχα αυτά του ώριμου κυδωνιού. Στο στόμα είναι στρογγυλά και μαλακά, δηλαδή ευκολόπιοτα.
Πότε;
Όταν εκτός από κάτι διαφορετικό απαιτείται κάτι ευπρόσιτο στο λευκό κρασί, η Κυδωνίτσα βγάζει από τη δύσκολη θέση, γιατί βοηθά να γίνει εύκολα αποδεκτή μια επιλογή λευκού κρασιού με διαφορετικότητα.
Με τι;
Τα κρασιά από Κυδωνίτσα έχουν σημαντικές δυνατότητες για τη συνοδεία διαφόρων πιάτων. Έτσι δεν περιορίζονται στα τετριμμένα ταιριάσματα λευκών κρασιών, δηλαδή ψάρια και θαλασσινά, με τα οποία ταιριάζουν, αλλά όχι όταν το ιώδιο ανεβάζει ταχύτητες ή το τηγάνι μπαίνει στη φωτιά. Πάνε περίφημα με πιο δημιουργικές σαλάτες, χωρίς πολλή οξύτητα, πουλερικά, λαδερά, λευκά αλμυρά τυριά κ.ά.

Μια «βορειοευρωπαία» στην Ελλάδα. Μια κομψή λευκή ποικιλία, κόντρα στη ραστώνη του ευρωπαϊκού νότου. Τέτοιοι χαρακτηρισμοί ταιριάζουν στο Λαγόρθι, αφού είναι μία από τις λίγες, αν όχι η μοναδική ελληνική ποικιλία που τα βάζει ακόμα και με τον «θεό» Ήλιο της Μεσογείου, τον αψηφά και δίνει φρέσκα λευκά ξηρά κρασιά, με πεντακάθαρο και εκλεπτυσμένο χαρακτήρα, που θυμίζουν αυτά της βόρειας Ευρώπης.

Τι;
Το Λαγόρθι δίνει κομψά και λεπτά λευκά κρασιά, με κοφτερή οξύτητα.
Που;
Τέκνο της Αχαΐας, το Λαγόρθι βρίσκεται φυτεμένο κυρίως στον βορρά της Πελοποννήσου.
Γιατί;
Γιατί τα λευκά κρασιά από Λαγόρθι είναι μοναδικά για μεσογειακή χώρα και επιβεβαιώνουν το πολυδύναμο και πολλές φορές απρόβλεπτο του ελληνικού αμπελώνα, καθώς και την αυθεντικότητα των πελοποννησιακών τερουάρ.
Για ποιους;
Τα κρασιά από Λαγόρθι θα ικανοποιήσουν τους λάτρεις των βορειοευρωπαϊκών λευκών κρασιών (λεπτά, κομψά, με υψηλή οξύτητα και χαμηλό αλκοόλ).
Πώς;
Το Λαγόρθι δίνει κρασιά με πολύ απαλό, ασημοκίτρινο χρώμα και μάλλον διακριτική μύτη, που εστιάζει στην κομψότητα, στον ορυκτώδη χαρακτήρα και στα λουλούδια. Το λεπτό στόμα τους είναι καθαρό, με έντονη οξύτητα και λίγο αλκοόλ, κάποτε ακόμα και κάτω από 12%. Τα κρασιά από Λαγόρθι μπορούν να παλαιώσουν στη φιάλη για δύο ή τρία χρόνια, αποκτώντας πολυπλοκότητα και ακόμα πιο ορυκτώδη χαρακτήρα.
Πότε;
Όταν οι οινικές απαιτήσεις οδηγούν σε κάτι διάφανο και φίνο, για να συντροφευθούν ανάλογες στιγμές κομψότητας, ένα λευκό κρασί από Λαγόρθι ή με Λαγόρθι στο χαρμάνι, θα ικανοποιήσει δεόντως.
Με τι;
Σίγουρα με οστρακοειδή και γενικότερα με όξινα και κομψά πιάτα, λόγω του φίνου χαρακτήρα που δίνει στα κρασιά της η ποικιλία Λαγόρθι, με την κοφτερή της οξύτητα.

Η ποικιλία Μονεμβασιά, αν και ιδιαίτερα ευπροσάρμοστη στην έκφραση του τερουάρ που καλλιεργείται, παρουσιάζει διάφορες παραξενιές. Κατάγεται μεν από την Πελοπόννησο, αλλά τη συναντάμε περισσότερο σε νησιά του Αιγαίου, κυρίως στην Πάρο. Μόλις στις αρχές του 21ου αιώνα και μετά από μακρά επιστημονική έρευνα, θεσπίστηκε ένας γλυκός οίνος, ο ΠΟΠ Μονεμβασία-Malvasia, για να αναβιώσει ένα από τα πλέον διάσημα κρασιά που παρουσιάστηκαν ποτέ στον κόσμο, τον Μαλβαζία οίνο. Κύρια ποικιλία του είναι η Μονεμβασιά.

Τι;
Η Μονεμβασιά είναι η μοναδική λευκή ελληνική ποικιλία που συναντάται και σε ξηρούς λευκούς και ερυθρούς οίνους ΠΟΠ, αλλά και σε λευκά γλυκά κρασιά ΠΟΠ.
Πού;
Η καταγωγή της Μονεμβασιάς είναι η Λακωνία, όπου βρίσκεται η ομώνυμη, υπέροχη καστροπολιτεία, περιοχή που απαντάται και ο γλυκός οίνος ΠΟΠ Μονεμβασία-Malvasia, με κύρια ποικιλία τη Μονεμβασιά.
Γιατί;
Γιατί τα γλυκά κρασιά ΠΟΠ Μονεμβασία-Malvasia, στα οποία κυριαρχεί η Μονεμβασιά, εκτός από αξιόλογα, ταξιδεύουν τον οινόφιλο μέχρι την εποχή του Μεσαίωνα, όταν για αιώνες ο Μαλβαζίας οίνος ήταν το καλύτερο και διασημότερο κρασί σχεδόν όλου του τότε γνωστού κόσμου.
Για ποιους;
Όπως τη βρίσκουμε στην Πελοπόννησο, στο κρασί ΠΟΠ Μονεμβασία-Malvasia, η ποικιλία Μονεμβασιά απευθύνεται σε όσους αγαπούν τα ιδιαιτέρως γλυκά λευκά κρασιά, μεσογειακού χαρακτήρα, για τα οποία έτσι κι αλλιώς φημίζεται η Ελλάδα.
Πώς;
Η Μονεμβασιά δίνει στα κρασιά που συμμετέχει αρώματα από εσπεριδοειδή και φρούτα με λευκή σάρκα. Αυτά προσθέτει και στα γλυκά κρασιά ΠΟΠ Μονεμβασία-Malvasia, που εμπλουτίζονται κυρίως από αρώματα κυδωνιού της ποικιλίας Κυδωνίτσα. Η έντονα γλυκιά γεύση τους έχει συχνά ορυκτώδη χαρακτήρα και είναι ισορροπημένη, λόγω της οξύτητας της δροσιστικής Μονεμβασιάς, αλλά κυρίως αυτής της ποικιλίας Ασύρτικο, που προβλέπεται στο χαρμάνι.
Πότε;
Όταν οι περιστάσεις απαιτούν γλυκό κρασί με προσωπικότητα και επαφή με μία από τις πιο σημαντικές οινικές ιστορίες στον κόσμο, αυτήν του Μαλβαζία οίνου, ένα κρασί ΠΟΠ Μονεμβασία-Malvasia είναι η ενδεδειγμένη επιλογή.
Με τι;
Τα αρώματα που δίνει η Μονεμβασιά στα κρασιά ΠΟΠ Μονεμβασία-Malvasia με αρκετή, αλλά ισορροπημένη γλυκύτητα, ταιριάζει με κρεμώδη γλυκά, γλυκά με σιρόπι, καθώς και με τυριά έντονης γεύσης και αρωμάτων.

Δεν αποκλείεται οι Ασπρούδες να είναι ομάδα λευκών ποικιλιών και όχι μία ποικιλία. Στην πράξη και κατά παράδοση, Ασπρούδες λέγονται οι λευκές ποικιλίες που δεν έχουν ουσιαστικά ταυτοποιηθεί, αλλά χρησιμοποιούνται στην οινοποίηση, π.χ. η ποικιλία Τινακτορώγος συγκαταλέγεται μάλλον σε αυτές. Τις συναντάμε σε όλη την Πελοπόννησο, ιδίως την κεντρική. Ασπρούδες βρίσκουμε θεσμοθετημένα στον οίνο ΠΟΠ Μαντίνεια, όπου επιτρέπεται μία μικρή ποσότητά τους για την παραγωγή του.

Με καταγωγή από τη Σαντορίνη, το Ασύρτικο αποτελεί μία λευκή ποικιλία αμπέλου παγκόσμιας κλάσης. Έχει φυτευτεί σε πολλά μέρη της ηπειρωτικής Ελλάδας και σε σημεία της Πελοποννήσου, διατηρώντας, ανάμεσα σε άλλα, την υψηλή οξύτητά του, για την οποία είναι χρήσιμο σε χαρμάνια. Ένα από αυτά είναι και το γλυκό κρασί ΠΟΠ Μονεμβασία-Malvasia.

Από τις πλέον σπάνιες και ανεξερεύνητες ελληνικές ποικιλίες αμπέλου, η Βολίτσα απαντάται σποραδικά μόνο στην Πελοπόννησο και κυρίως σε ορεινά αμπελοτόπια. Υπάρχει και ερυθρή και λευκή Βολίτσα.

Η Μαλαγουζιά, από εξαφανισμένη κατά τη δεκαετία του 1970, αναγεννήθηκε ουσιαστικά μέσα στον 21ο αιώνα, φανερώνοντας τη δυναμική που έχουν κάποιες ελληνικές ποικιλίες. Ως δημοφιλής λευκή αρωματική ποικιλία φυτεύτηκε ευρέως, ανάμεσα σε άλλα μέρη και στην Πελοπόννησο. Δίνει ξηρά και λίγα γλυκά κρασιά, συνήθως εκρηκτικά φρουτώδους και βοτανικής μύτης, με ανάλογα αρωματική γεύση και μέτρια προς δροσιστική οξύτητα, που συναρπάζουν τους λάτρεις του στιλ.

Λευκή ποικιλία με καταγωγή και παρουσία κυρίως στην Πελοπόννησο, ο Πετρουλιανός έχει χαμηλή οξύτητα, οπότε χρησιμοποιείται βασικά σε χαρμάνια, περισσότερο γλυκών οίνων.

Τα λίγα δείγματα κρασιών από τη λευκή ποικιλία αμπέλου Ροκανιάρης προέρχονται από την Πελοπόννησο και έχουν μάλλον δροσιστική οξύτητα.

Είναι μία σπανιότατη λευκή ποικιλία, που ξεχώρισε ως φύτευση στην Ηλεία μόλις τον 21ο αιώνα. Ο Τινακτορώγος ανήκει πιθανότητα στην οικογένεια των ασπρούδων και μπορεί μάλλον να δώσει κρασιά με ξεχωριστή προσωπικότητα.

Όπως φαίνεται και από το όνομά του, το ροδόχρωμο Φιλέρι είναι εξάδελφος του Μοσχοφίλερου, χωρίς όμως να ξεχωρίζει αρωματικά με τον ίδιο τρόπο. Εξ άλλου, το αρωματικό δυναμικό του Μοσχοφίλερου είναι από τα πλέον σπουδαία. Καλλιεργείται στην κεντρική Ελλάδα και φυσικά στην Πελοπόννησο, απ’ όπου προέρχονται κατά βάση τα σπάνια μονοποικιλιακά δείγματα λευκών ή ροζέ οίνων.

Άλλη μία πολύ παλιά ποικιλία αμπέλου της Πελοποννήσου που κινδύνευσε από εξαφάνιση, η λευκή Σκλάβα προέρχεται από την περιοχή της Κορινθίας και της Αργολίδας. Έχει αρώματα από φρούτα λευκής σάρκας, ίσως κάποιες βοτανικές νύξεις και στόμα με μέτρια οξύτητα.